Şanlıurfa’nın 20 km Kuzeydoğusunda yer alan Göbeklitepe, günümüzde yerli ve yabancı pek çok turist tarafından ziyaret edilmektedir. Tam konumu ise Şanlıurfa’nın Örencik köyü yakınlarında ve yaklaşık olarak 150 kilometreye yakın bir yol giderek ulaşabilirsiniz. Bölgenin bulunma hikayesi de bir o kadar ilginçtir. Dünya’nın bulunan en eski yapısı olmak ile birlikte, tahminlere göre Dünya’nın ilk tapınağı olarakta bilinmektedir. Tapınak 300 metre çapında ve 15 metre yüksekliğinde, geniş bir görüş alanına hakim bir konumda yer almaktadır.
Göbeklitepe Nasıl Bulundu?
2019 yılında UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’ne alınmıştır. Bunun üzerine Cumhurbaşkanı’mız 2019 yılını Göbeklitepe yılı ilan etmiş ve bölgenin tarihi değeri artmıştır. Bu bölgenin bulunma hikayesi ise oldukça ilginçtir. Bazı kaynaklarda 1986 yılında bazılarında ise 1983 yılında, bir çiftçi tarlasında bir oymalı taş heykel buluyor. 🗿Ardından biraz para kazanma umuduyla müzeye gidiyor ve malesef ki eserin değeri anlaşılmadığı için Urfa Müzesi’nde arkeolojik bulgu olarak sergileniyor. Yaşanan olaydan yıllar sonra ise bölgeye gelen Alman Arkeoloji Enstitüsü görevlisi Klaus Schmidt ve beraberinde incelenen eserin değeri anlaşılıyor ve kaynaklara göre 1995 yılında heykelin bulunduğu bölge kazılıyor ve Göbeklitepe bulunuyor. 🪨
Ezoterik Açıdan Göbeklitepe
Göbeklitepe Dünya’nın en eski tapınağı olduğu ve tapınakta yazı olarak hiçbir şey bulunmadığı için bazı ezoterik hikayeler ortaya atılmıştır. Dolayısıyla Göbeklitepe’nin gizemli bir yönü bulunmaktadır. Ezoterik hikayelerden birisi ise insanlık, burada kuruldu ve Dünya’nın dört bir yanına gidildi. Gidilen bu yerlerden birisi de Amerika kıtası oluyor. 🌍 İddiaya göre insanlar bu bölgeden dua ritüeli ile ayrıldılar ve o dönemde buz tutan Bering Boğazı’nı yürüyerek geçtiler ve Amerika kıtasına ulaştılar. Daha sonradan Dünya’nın ısınması ile birlikte Amerika kıtasına geçiş bir hayli zorlaştı.🚶
Bu iddiaya bakacak olursak, Amerika’nın ilk yerlileri aslında Anadolu’dan çıkan insanlardı diyebiliriz. Bunun yanında Avustralya’lı aborjinlerin üzerinde yine Göbeklitepe’de bulunan sembolleri görebilmekteyiz. Bunun yanında Göbeklitepe’de gizemli pek çok sembol ve söylenti dolaşmaktadır. Aynı gizemli söylentiler bugün İstanbul’da bulunan Ayasofya için söyleniyor. Sizlerde Ayasofya hakkında daha fazla bilgi almak için, Ayasofya makalemizi okuyabilirsiniz. Bunun yanında bu tarz gizemli söylentileri artıran pek çok film ve dizi yapılmaktadır. Bu bilgiler iddia olarak kalmıştır. Doğruluğu henüz ispatlanmamıştır.🏛️
Göbeklitepe Ne Kadar Eski Bir Yapıdır?
Göbeklitepe, Dünya’daki ilk tapınak olmak ile birlikte, gezgin hayattan yerleşik hayata geçişlerin ilk izlerinin bulgularını barındırıyor. Çünkü yerleşik hayatın simgelerinden birisi ve tarıma işaret eden buğdayın ilk izleri Göbeklitepe'de bulundu. Göbeklitepe’nin ilk tapınak olması sebebiyle bölgeye ziyaretçi akını çok fazla oluyor. Özellikle bayramlarda çok yoğun olmakla birlikte Gaziantep araç kiralama yaparak Göbeklitepe’ye yaklaşık olarak 150 ila 200 kilometre sonra ulaşabilirsiniz. Bunun yanında Göbeklitepe bu zamana kadar bilinen en eski yapıt konumundadır. Bilim adamları tarafından Göbeklitepe’nin 2 bin yıllık geçmişi olduğu kabul ediliyor. Neolitik dönemde inşa edilen ilk ibadet merkezi olarak kabul ediliyor. Göbeklitepe bünyesinde 20 tapınak tespit edilmiştir, fakat şimdiye kadar 6 tapınak açığa çıkarıldı.
- Göbeklitepe yaklaşık olarak Mısır’daki Giza piramitlerinden 7 bin 500 yıl daha önce yapıldı.
- Göbeklitepe'nin keşfine kadar tarihte bilinen en eski tapınak ise Malta'da bulunmaktaydı ve 5000 yaşındaydı.
- Ayrıca Göbeklitepe, İngiltere’deki meşhur Stonehenge'den 7000 yıl daha eskidir.
Göbeklitepe Bulunmadan Önce Yerel Halkın Bölge İle İlgili Söylemleri
Göbeklitepe aslında heyelanlar ile zaman içerisinde örtülmüş bir yer değil, aksine bilinçli bir şekilde toprak atılarak gömülmüştür. Bunun neden olduğu henüz bilinmiyor. Göbeklitepe’nin katmanlarını ise aşağıdaki fotoğraftan daha net bir şekilde görebilirsiniz. Ancak bu tarz bir durumun bulunması, bölgenin gizemini oldukça artırmıştır. Tarihçiler ve bilim adamları henüz bölgenin gizemini tam olarak çözmüş değiller. 🧑🔬
Şanlıurfa’da Göbeklitepe bulunmadan önce de bölgenin kutsiyetinin bir şekilde bilindiği söylenmektedir. Anne babalar, bölgede oynayan çocuklarına “çocuklar burada hacetlenmeyin.” dedikleri söyleniyor. İnsanlar bölgenin kutsal olduğunu nasıl biliyorlardı veya hissediyorlardı bilinmiyor. Bu konudaki iddia ise şöyle; Göbeklitepe’yi koruyan insanların torunları bugün hala bölgede yaşıyorlar ve bir şekilde dededen toruna bölgenin kutsal olduğunu öğrenmişler. Bölgeye Diyarbakır'dan gelen okurlarımız, Diyarbakır araç kiralama yaparak daha rahat gelebilirler. Bununla birlikte Göbeklitepe’de hala bulunan bir ağaç var. Yerel halk Göbeklitepe bulunmadan önce bu ağaca gelerek dilekte bulunuyor.
Göbeklitepe Neden Bu kadar Önemli?
Göbeklitepe’yi ziyaret etmek isteyen okurlarımız geri dönerken İstanbul 3. Havalimanı’nda araç kiralama yaparak geri dönüşlerini planlayabilirler. Göbeklitepe’nin Dünya’nın ilk inanç merkezi olması ve insanlığın ilk yerleşik hayatının izleri olduğundan dolayı önemlidir. Fakat Göbeklitepe, hayvan figürleriyle yontulmuş taşları ve T biçimli sütunlarıyla, geometrik olarak daire şeklindeki yapılardan oluşuyor.
Mağara duvarlarında avcılığın simgesi olan hayvan kabartmaları var. Bu kabartmaları ise tapınağı ziyaret eden farklı kabilelerin yaptığı tahmin ediliyor. Ayrıca bölgede kireç taşlarına oyulmuş en büyüğü 160 litre olan bira fıçıları bulunmuştur. Buda buradaki yaşayan insanların bira tüketmeyi sevdiklerini göstermektedir. Bölge şuan bilim insanlarının söylemiyle “Medeniyet’in sıfır noktası olarak tanımlanıyor.”
Göbeklitepe’nin Sırrı Neden Çözülemiyor?
Göbeklitepe’nin sırrının çözülememesinin nedeni, Göbeklitepe’de tapınan insanların henüz yazıyı keşfetmemiş olmasından kaynaklanıyor. Göbeklitepe’de yalnızca resimlerin olduğu dikili taşlar var. Ama taşlarda bulunan resimler ve oymalar bizlere çok şey anlatıyor. Bulunan T şeklindeki taşlarda insan figürleri bulunuyor. Bu insanlar sanki namaza duruyormuş gibi ellerini bellerine bağlar biçimde oyulmuş. Buradan yola çıkarak, bu önemli insanların önemli olduğunu anlayabiliyoruz. ⚒️
Taşlara oyulan pek çok hayvan figürü bulunmaktadır. Bu figürlerin en ilginci ise timsahtır. Çünkü timsahlar Göbeklitepe’nin de bulunduğu Mezopotamya bölgesinde hiç yaşamamışlar. Tarihçiler, en yakın Mısır’da Nil Nehri’nde yaşayan timsahlar olduğu için, Göbeklitepe’deki insanların hayatlarında timsah gördüğünü ve Şanlıurfa bölgesine göçtüğünü düşünüyor. Peki Göbeklitepe’nin bir tapınak olduğunu nasıl biliniyor? Aslında Göbeklitepe’nin etrafında bir yaşamın olduğu düşünülüyor. Çünkü günümüzde de yaşam alanları genellikle tapınakların etrafına kurulmuştur. Tapınak olduğunun anlaşılma kısmı ise, Göbeklitepe’nin içerisinde sunaklar bulunmasıdır. Hayvan figürleri ise farklı kabilelerin alanları olduğu düşünülüyor.
Göbeklitepe için yabancılar zero point of history diyorlar. Tarihin sıfır noktası anlamına gelen bu cümle Göbeklitepe için aslında doğru bir tanımlama. Göbeklitepe’nin kazı çalışmaları günümüzde halen devam etmektedir. Göbeklitepe’ye ziyaretçi giriş ve çıkış saatlerine buradan ulaşabilirsiniz. Bugün Göbeklitepe, yerli ve yabancı pek çok ziyaretçinin ilgisini görüyor. Bizlerinde ülke olarak turizmi desteklememiz çok önemli. Göbeklitepe’ye araç kiralama yaparak kolayca ulaşım sağlayabilirsiniz.
