Nevşehir il sınırları içinde olan Kapadokya milyonlarca yıl önce, Hasandağı, Güllüdağ ve Erciyes dağlarının lav ve küllerinin, yağmur ve rüzgar gibi doğa koşulları nedeniyle aşınması sonucu oluşmuştur. Bölgenin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Asur ve Hititlere kadar uzanan geçmişinde, bölgede farklı medeniyetler hakimiyet kurmuştur.
Son paleotik dönemden izlere rastlanan Kapadokya, uzun bir süre yerleşim olmadığı bulunmuştur. Volkanik patlamaların yerleşime engel olduğu varsayılır. Fakat neolotik dönemde azda olsa yerleşim olduğu çeşitli taşlar, avcılık ve toplayıcılıkla uğraştıklarını ispatlayıcı aletler ispatlar niteliktedir. Antik dönemde Bizans ve Roma hakimiyeti, daha sonra Türk hakimiyeti bölgede hüküm sürmüştür.
Bölgede Türk hakimiyeti Selçuklu dönemi ile başlar. Daha sonra Anadolu Beylikleri, Osmanlı İmparatorluğu bölgede hüküm sürmüş, daha sonra Kurtuluş Savaşı’ndan sonra bölge tamamen Türkiye Cumhuriyeti hakimiyeti altına girmiştir. Kapadokya’nın kelime anlamının kökeni Farsça’ya dayanır. Fakat bölge Bizans ve Roma’nın elindeyken, kullanılan latin alfabesi kelimenin değişmesine neden olmuştur. Farsça Katpa Tuka, İngilizce’de Cappadocia, Türkçe’de Kapadokya şeklindedir. Kelimenin anlamı “Güzel Atlar Ülkesi”’dir. Roma İmparatorluğu döneminde Farslarla büyük bir savaş başlamıştır. Farslar Kapadokya’nın yer aldığı alanı ele geçirdikten sonra, bölgenin en iyi atlarına el koymuştur. Bu atlar nedeniyle bölgeye güzel atlar ülkesi manasına gelen, Katpa Tuka demişlerdir.
Kapadokya’da Tarihi Mekanlar
Kapadokya’da yer alan Unesco Dünya Mirası arasında yer alan Göreme dünyanın her yerinden ziyaretçilerini ağırlar. Bu alanda yaşamak amacıyla yüzyıllar önce insanlar kayaları oyarak, evlerini inşa etmiştir. Vadinin tepesinde yer alan Kapadokya evleri yörenin en fazla ziyaret edilen yerlerindendir. Evler içinde odalar, mutfak, kiler, şaraphane, depo gibi alanlar bulunur.
Göreme Açık Hava Müzesi Kapadokya tarihi için önemlidir. Müzede Kızlar, Erkekler Manastırı, Çarıklı Kilise, Aziz Barbara, Aziz Basil Kiliseleri, Karanlık Kilise, Elmalı Manastır yer alıyor. Müze 1985 yılında Unesco Dünya Mirası listesine alınmıştır. Müze Kapadokya’nın en özel yerlerinden biri olan Göreme’de yer alır. Piskopos Aziz Basil tarafından eğitim amaçlı yaptırılmış, daha sonra, kilise, mutfak, şapel gibi alanlar eklenmiştir. Müzeye giriş ücretlidir; müze kartı veya hemen girişte tek kullanımlık biletlerle ziyaret edilebilir.
Göreme’ye yaklaşık 500 metre uzaklıkta olan Aynalı Kilisesi diğer tarihi kiliselere nzarabn farklı bir yapıya sahiptir. Mutfak, depo gibi alanlara ek olarak kilisede gizlenme amaçlı geçitler bulunur. İçeride rengi kırmızı olan az sayıda şekil bulunur. Kapadokya için diğer önemli tarihi mekan Fırkatan Kilisesi’dir. Kilise adliyeye yakın olduğu için yapıldığı dönem, adliyede çalışan kişilerin oturduğu varsayılır. Ziyaret listenize ekleyebileceğiniz diğer mekanlar, Hallaç Manastırı, Üzümlü Kilise, Göreme Kiliseleri olabilir.
Kapadokya’nın Doğal Güzellikleri
Kapadokya bulunduğu konum ve sahip olduğu doğal güzellikleriyle, her mevsim ayrı bir güzellik sunar. Yerli, yabancı turist için Kapadokya’ya gelir gelmez ilk ziyaret durağı Peri Bacaları’dır. Peri Bacaları aslında milyonlarca yıl önce bir deniz olan alanın dönüşmesiyle oluşmuştur. Yanardağlar denizi kuruttuktan sonra ortaya bir çukur çıkmış; çukurun içine lavlar dolmaya başlamıştır. Yanardağ sönene kadar bu durum devam etmiş, daha sonra lavları nehirler aşındırmaya başlamıştır. Rüzgarla birlikte binlerce yıl sonunda dalgalı ve eşsiz güzellikte bir manzara ortaya çıkmıştır. Rüzgarlar çok kuvvetli aşındırmalar yapmış, bazı parçalar vadiden kopmuştur. Günümüze kadar olan süreçte Peri Bacaları’nın görüntüsü oluşmuştur. Peri Bacaları her mevsimde sanki cennetten bir parça kopmuş gibi bir görüntüye neden olur.
Peri Bacaları’ndan sonra, Kapadokya’nın mükemmel vadilerinde eşsiz manzarayla birlikte, şahane fotoğraf çektirmeye vakit ayırabilirsiniz. Onlarca vadilerin hepsi ayrı güzeldir. Uçhisar’dan başlayan Güvercinlik Vadisi bu vadiler arasında en meşhur olanlardandır. Kilometrelerce alanda yer alır, adı oyulan güvercin yuvalarından gelir. Yüzyıllar önce bu alanda yaşayan insanlar, güvercini pek çok alanda kullanmak için beslemişlerdir. Gübrelerini üzüm bağlarında, yumurtalarını alçı yapımında kullanmışlardır. Vadiye eşlik eden eşsiz toprak örtüsünü mutlaka deneyimleyin deriz. Vadide yer alan şelaleyi de ihmal etmeyin. Vadide yaptığınız yürüyüşte, Peri Bacları’na farklı bir konumdan bakarak bir kez daha hayran kalırsınız.
Yine Göreme’de bulunan Bağlıdere nam-ı diğer Aşk Vadisi Kapadokya gezisinin diğer rotasıdır. Örencik’ten başlar, Avanos’ta son bulur. Vadiden bakıldığında Peri Bacaları’nın şapkaları mükemmel bir manzaraya neden olurlar. Vadinin içinde Görkündere Kilisesi, El Nazar Kilisesi, Sarnıç Kilisesi, Saklı Kilise yer alıyor. Vadi yürüyüş için uygundur, özellikle günbatımında vadi hayatınız boyunca nadir şahit olacağınız anlara neden olur. Melendiz Çayı ve Ihlara Vadisi’nin birlikte sunduğu manzara da görülmeye değerdir. Fakat vadiye ulaşmak ve şaheser niteliğinde manzaraya tanıklık etmek için uzun bir yürüyüşü gözden çıkarın.
Kapadokya sadece yer üstü değil, yeraltı yönünden de bonkördür. Derinkuyu Yeraltı Şehri’ni gördüğünüzde nasıl devasa ve görkemli olduğuna şaşırırsınız. Mutfakların, ahırlar, okulun, yemekhanelerin bulunduğu şehir sekiz katlıdır. Şehre girmeden önce çok küçük ve dar alanlardan geçeceğinizi unutmayın. Şehrin tarihinin başlangıcı ile ilgili kesin bir bilgi olmasa da, Roma döneminde baskı altında olan Hıristiyanların şehirde yaşadığı biliniyor. Şehir halkını,
hem Romalılardan hem de Araplardan korumuştur. Şehrin bulunuşunun tarihi eski değil, hatta oldukça yenidir. 1963 yılında tamamen rastlantıyla bulunmuştur. Sekiz katı geziye müsaitkeni aslında kat sayısı daha fazladır. Diğer katların açılması sağlanırsa derinlik 85 metreden fazlaya çıkabilir.
Kapadokya’da Spor ve Macera
Dünya’nın en güzel yerlerinden biri olan, tarihin en özel miraslarından biri olan Kapadokya sadece doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini cezbetmez. Doğal koşulların, eşsiz manzaranın tadını çıkarmayı macerayla birlikte vadedebilir. Atv, at binme, trekking, balon turları bunlardan sadece bir kaçıdır. Özellikle balon turu mükemmel manzaralara gündoğumunda şahit olmak için en çok yapılanlardandır. Göreme Açık Hava Müzesi’nden kalkan balonlar gerçekten hayatta bir veya birkaç kez şahit olunan anılara yer açar.
Atv kiralayarak Kapadokya turunuza macera katabilirsiniz.Pek çok vadide düzenlenen etkinliklere katılabilirsiniz. Vadilerin doğal yapısı atv kullanımını yaygınlaştırmıştır. Atv kullanmak için herhangi bir ehliyet veya eğitime gerek yoktur. Sadece bölgeyi iyi tanıyan bir rehber eşliğinde, turdan daha fazla keyif alabilirsiniz.
Dünyanın en nadir doğal özelliklerini barındıran Kapadokya ve vadilerinde yapılacak en keyifli aktivitelerden biri trekkingdir. Manzara eşliğinde spor yapmak ve aynı zamanda bölgeyi keşfetmek için trekking ve bisiklet turlarına katılmayı deneyin. Dağ bisikleti için en uygun toprak koşullarına sahiptir. Üstelik bisiklet konusunda artık festival v etkinlikler düzenlenmektedir. Çok bilinmese de son yıllarda Kapadokya’da bir spor dalı yükselişe geçti. Cross golf. Kapadokya’nın avantajlı yüzey şekillerini kullanarak, bazı belirlenen alanda cross golf oynanmaktadır.
Kapadokya’da Ne Yenir Ne İçilir?
Türkiye mutfak konusunda oldukça bonkör bir ülkedir. Neredeyse her şehrinde farklı bir mutfak kültürü bulunur. Bu farklılıklar lezzet anlamında bir mozaiğe neden olur. Kapadokya’da kendine has lezzetleri olan bir mutfağa sahiptir. Kendi adında bir kebabı bile bulunur. Kapadokya testi kebabı. İç Anadolu’da yer alması mutfağa yön vermiştir. Bakliyati et ve tahıllar mutfağa egemendir. Çömlek fasulyesi, bulgur pilavı, kuzu tandır, nohutlu yahni yöresel lezzetlerdir. Pek çok yerde meyve olarak kabul edilen kayısı Kapadokya’da içleri etlerle doldurularak yenir. Yapımı meşakkatli, yemesi müthiş keyiflidir. Aynı şekilde ayvanın da dolması yapılır. Yine farklı bir lezzet olan sütlü çorbada mutlaka tadılması gerekenlerdendir. Süt ve bulgurun birleştiği çorba, ziyaretçilerin en çok talep ettiği lezzetlerdendir.
Yumurta, un ve sütle yapılan dolaz; patates ve bulgurun köfte şekilde birleştiği dıvıl; beyaz fasulye ve etin çömlekte piştiği ağpakla, bir et yemeği olan sızgıt yemeden dönmemenizi de tavsiye ederiz.
Anadolu ve şarabın buluşması Kapadokya sayesinde olmuştur desek abartmayız. Bu yüzden her yıl şarap tadım etkinlikleri ve bağ bozumu festivalleri Kapadokya’da yapılır. Tatil zamanınızı bu zamanlara denk getirirseniz, bölgede üretilen şarapları içebilir ve üretildikleri mahzenleri gezebilirsiniz.
Kapadokya’ya Nasıl Gidilir
Kapadokya’ya hava yolu ile direk ulaşım yoktur. Nevşehir ve Kayseri uçuşundan sonra, araçlarla bölgeye gelmek mümkündür. Havayolu kullananlar, uçaktan indikten sonra transfer veya araç kiralayabilir. Taksi pahalı ama kullanılan bir yöntemdir. Bu yüzden genelde bölgeye özel araç veya otobüslerle seyahat sağlanır. Özel araçlar, otobüslere göre daha konforludur. Türkiye’nin bütün şehirlerinden otobüslerle bölgeye gelinebilir.
